BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesi
BİRİNCİ AYIRIM
Görev

Görevin belirlenmesi ve niteliği

MADDE 1- (1) Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.

Part One
General Provisions
Title One
Jurisdiction, Territorial Jurisdiction and Determination Venue of Jurisdiction
Chapter One
Jurisdiction

Determination of Jurisdiction and Its Characteristic

ARTICLE 1 – (1) Jurisdiction of the courts shall be regulated only by law. The provisions related to jurisdiction are associated with public order.

MADDE 2- (1) Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.
(2) Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.

ARTICLE 2 – (1) Unless the law provides otherwise, The Court of First Instance shall have jurisdiction over actions related to personal right and property regardless of its value and matter.
(2) Unless the law provides otherwise, The Court of First Instance shall have jurisdiction over other actions and court affairs as well.

MADDE 3- (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 16/2/2012 tarihli ve E.: 2011/35, K.: 2012/23 sayılı Kararı ile. )

MADDE 4- (1) Sulh hukuk mahkemeleri, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın;
a) Kiralanan taşınmazların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaları,
b) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davaları,
c) Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik olan davaları,
ç) Bu Kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hâkimini görevlendirdiği davaları,
görürler.

ARTICLE 4 – (1) Regardless of the value or amount of the matter of action , the Civil Courts of Peace shall have jurisdiction over
a) actions and counterclaims subjected to all disputes including debt claims arising leased premises, except the provisions of the Turkish Enforcement and Bankruptcy Code dated 09/06/1932 and numbered 2004.
b) actions related to dissolution and partition of joint or collective ownership in immovable property and chattel,
c) Only protection of possession in immovable property and chattel,
ç) Other actions over which this law and the other laws shall assign Civil Court of Peace or the Judge of Civil Court of Peace.

İKİNCİ AYIRIM
Yetki

Genel kural

MADDE 5- (1) Mahkemelerin yetkisi, diğer kanunlarda yer alan yetkiye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, bu Kanundaki hükümlere tabidir.

Title Two
Territorial Jurisdiction

General Principle

ARTICLE 5 – (1) Territorial Jurisdiction of the Courts shall be subject to the provisions of this Law and the provisions related territorial jurisdiction in which exist other laws are reserved.

MADDE 6- (1) Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.
(2) Yerleşim yeri, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre belirlenir.

ARTICLE 6-(1) The Court having general territorial jurisdiction is the court at the domicile of the defendant or legal person when the action brought.
(2) The domicile shall be determined in accordance with the provisions of the Turkish Civil Code dated 22/11/2001 and numbered 4721.

MADDE 7- (1) Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.
(2) Birden fazla davalının bulunduğu hâllerde, davanın, davalılardan birini sırf kendi yerleşim yeri mahkemesinden başka bir mahkemeye getirmek amacıyla açıldığı, deliller veya belirtilerle anlaşılırsa, mahkeme, ilgili davalının itirazı üzerine, onun hakkındaki davayı ayırarak yetkisizlik kararı verir.

ARTICLE 7 – (1) If an action is brought against two or more defendants, the action shall be filed at the court at the domicile of the one of these defendant. However, if the law shall provide a court which has common jurisdiction related all of defendants in accordance with subject matter of action, the court which has common jurisdiction shall have competence.
(2) In case of existing two or more defendants, if the action filed has been understood in order to bring one of the defendants from the court of his domicile to the another court by means of evidences, upon the objection of the relevant defendant, the court shall decide its lack of jurisdiction by separating the case against him or her.

MADDE 8- (1) Memur, işçi, öğrenci, asker gibi, bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak alacak veya taşınır mal davaları için, orada bulunmaları uzunca bir süre devam edebilecekse, bulundukları yer mahkemesi de yetkilidir.

ARTICLE 8 – (1) If the persons such as officers, workers, students and military personnel shall temporarily reside anywhere for a long time, the court at the place where their residential place is shall have jurisdiction over debt claims or actions related chattel as well.

MADDE 9- (1) Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki mutad meskeninin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak, diğer özel yetki hâlleri saklı kalmak üzere, malvarlığı haklarına ilişkin dava, uyuşmazlık konusu malvarlığı unsurunun bulunduğu yerde de açılabilir.

ARTICLE 9 – (1) If the persons who do not have domicile in Turkey, the court where the person concerned has a place of habitual residence shall have jurisdiction. However, the court at the place of the disputal property shall have jurisdiction over action in property rights as well. The other special jurisdiction provisions are reserved.

MADDE 10- (1) Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.

ARTICLE 10- (1) The court at the place where the characteristic performance must be rendered shall have jurisdiction over actions in contracts as well.

MADDE 11- (1) Aşağıdaki davalarda, ölen kimsenin son yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir:
a) Terekenin paylaşılmasına, yapılan paylaşma sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı tasarrufların iptali ve tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar ile mirasçılar arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar.
b) Terekenin kesin paylaşımına kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar.
(2) Terekede bulunan bir mal hakkında açılmak istenen istihkak davası, terekenin yazımı ve tespiti zamanında mal nerede bulunuyorsa, orada da açılabilir.
(3) Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.

ARTICLE 11 – (1) The court at the last domicile of the deceased shall have jurisdiction over actions listed below:
a) Actions for division of the estate , for contract of division of the estate, for invalidity and abatement of dispositions, for recovery of inheritance and for administration of the estate among the heirs.
b) Actions against the heirs until final division of the estate.
(2) The court at the place where an estate has established and recorded shall have jurisdiction over actions for recovery of inheritance as well.
(3) The court at the domicile where each of all heirs has shall have jurisdiction over actions for the annulment and rearrangement certificate of inheritance as well.

MADDE 12- (1) Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
(2) İrtifak haklarına ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.
(3) Bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkinse, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da açılabilir.

ARTICLE 12 – (1) The court at the place of a property shall have a mandatory jurisdiction over actions for real rights or ownership of real rights, and for possession of immovable property or seizure right.
(2) The court at the place where a property has an easement registration shall have jurisdiction over actions for easement rights.
(3) If actions concerns multiple properties, the court where one of the properties is situated shall have jurisdiction for other actions.

MADDE 13- (1) Kesin yetkinin söz konusu olmadığı hâllerde, asıl davaya bakan mahkeme, karşı davaya bakmaya da yetkilidir.

ARTICLE 13 – (1) If there is no mandatory jurisdiction provision, a counterclaim may be filed in the court that has jurisdiction over the main lawsuit.

MADDE 14- (1) Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
(2) Özel hukuk tüzel kişilerinin, ortaklık veya üyelik ilişkileriyle sınırlı olmak kaydıyla, bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatla diğerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.

ARTICLE 14 – (1) The court at the place where branch office is registered shall have jurisdiction over actions in activities of branch office.
(2) The court at the place where the seat of the legal entity is located shall have mandatory jurisdiction over actions against a partner or member of the legal entity or actions in between partners or members of the legal entity.

MADDE 15- (1) Zarar sigortalarından doğan davalar, sigorta, bir taşınmaza veya niteliği gereği bir yerde sabit bulunması gereken yahut şart kılınan taşınıra ilişkinse, malın bulunduğu yerde; bir yerde sabit bulunması gerekmeyen veya şart kılınmayan bir taşınıra ilişkinse, rizikonun gerçekleştiği yerde de açılabilir.
(2) Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.
(3) Bu hüküm deniz sigortalarından doğan davalarda uygulanmaz.

ARTICLE 15 – (1) The court at the place where property exists shall have jurisdiction over actions in indemnity insurances if insurance is related to an immovable or a chattel that is required to be fixed at a location in accordance with the nature of itself. If insurance is related to a chattel that is not required to be fixed at a location in accordance with the nature of itself, the court at the place of the materialisation of the risk shall have jurisdiction as well.
(2) In personal insurances, the court at the domicile of policyholder, insured or beneficiary shall have mandatory jurisdiction over actions brought against or in favour of them.
(3) This article shall not apply to actions in marine insurance.

MADDE 16- (1) Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

Article 16- (1) For actions arising from tort, the court in the jurisdiction of which the tortious act was committed or where the act occured or will likely occur its effect or the court at the domicile of the aggrieved person shall have jurisdiction.

MADDE 17- (1) Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.

ARTICLE 17- (1) Merchants or public legal entities may agree on which court or courts have jurisdiction an existing or future dispute arising in between. Unless the parties provide otherwise, action shall be brought only in these courts determined by agreement.

MADDE 18- (1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile kesin yetki hâllerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz.
(2) Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı olarak yapılması, uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin belirli veya belirlenebilir olması ve yetkili kılınan mahkeme veya mahkemelerin gösterilmesi şarttır.

ARTICLE 18- (1) Jurisdiction agreement may not be performed concerning issues over which the parties shall not dispose as well as mandatory jurisdiction matters.
(2) The agreement must be in written and the legal relationship arising from the dispute must be determined or determinable and which court or courts selected must be expressed in the agreement.

MADDE 19- (1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.

ARTICLE 19- (1) In cases having mandatory territorial jurisdiction, the court must investigate ex officio until termination of trial whether it shall have jurisdiction over action or not. The parties may assert the court’s lack of jurisdiction at any time.
(2) In cases not having mandatory territorial jurisdiction, objection of territorial jurisdiction must be asserted in response petition. The party who objects the court’s territorial jurisdiction shall inform the court which court shall have jurisdiction; in case courts having jurisdiction more than one,  the objecting party shall inform the court which court has been selected. Otherwise the objection shall not be taken into consideration.
(3) The court shall express the court having territorial jurisdiction in the decision about its lack of jurisdiction as well.
(4) In cases not having mandatory territorial jurisdiction, the court that the action brought shall have jurisdiction if the defendant shall not object within the duration and in pursuant of the procedure.